Pranjić-M-Lukić protiv Bosne i Hercegovine (broj predmeta  4938/16), 2.6.2020.

Povreda čl. 3. i 8. EK

Aplikant je Goran Pranjić-M-Lukić, državljanin Bosne i Hercegovine. Živi u Karlsruheu (Njemačka).

Slučaj se odnosi na aplikantovu pritužbu da ga je policija odvela na prisilni psihijatrijski i psihološki pregled tokom krivičnog postupka protiv njega.

Aplikant je 2004. godine optužen za oštećivanje fasade na kući svog komšije, pljuvanje policajca i verbalno zlostavljanje drugog nakon što su pozvani na mjesto događaja.

Općinski sud je 2011. godine prekinuo je postupak za krivično djelo oštećenja imovine zbog zastare i odgodio ih u odnosu na drugo krivično djelo, napad na službenu osobu, nakon što je psihijatar zaključio da aplikant nije sposoban za suđenje zbog mentalnih zdravstvenih problema. Krivični postupak nastavljen je u decembru 2012., dok je vanparnični postupak za aplikantovo obavezno psihijatrijsko liječenje još uvijek u toku. Općinski sud naredio je da aplikant prođe psihijatrijske i psihološke preglede, uključujući I to da je u četiri navrata bio prisilno odveden na te preglede. U julu 2013. godine sud je odlučio odgoditi postupak, a zatim u oktobru 2016. obustaviti ih na osnovu medicinskih izvještaja u kojima je zaključeno da ima trajnu psihološku bolest. Tokom krivičnog postupka, u pisanom prigovoru Odjelu za sudsku policiju i u apelaciji Ustavnom sudu, aplikant se bezuspješno žalio na to kako je sudska policija postupala s njim kada su ga pratili na psihijatrijski pregled, tvrdeći da su mu jednom prilikom stavljene lisice pred njegovim bolesnim roditeljima.

Pozivajući se posebno na član 8. (pravo na poštivanje privatnog i porodičnog života) aplikant tvrdi da su nalozi suda da se vodi na prisilne psihijatrijske i psihološke preglede nezakoniti jer su doneseni kad odluka o okončanju vanparničnog postupka još nije postala pravomoćna. Pozivajući se na član 3. (zabrana nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja), on se također žali na vezivanje lisicama kad su ga četiri sudska policajca pratila do jednog od njegovih psihijatrijskih pregleda.

Uzimajući u obzir aplikantovo mentalno zdravlje, činjenicu da vezivanje lisicama nije nametnuto u vezi sa zakonitim hapšenjem ili pritvorom, te nepostojanje bilo kojeg prethodnog ponašanja koje bi stvorilo ozbiljan razlog za strah da bi mogao pribjeći nasilju, Evropski sud smatra da upotreba lisica nije bila nužna imajući u vidu aplikantovo ponašanje. Vezanje lisicama umanjilo je aplikantovo ljudsko dostojanstvo i degradiralo ga. Evropski sud je također istakao da činjenica da je aplikant bio pod lisicama pred roditeljem, mogla je izazvati poniženje u njegovim očima, što je još jedan otežavajući faktor u tom pogledu. Utvrdio je povredu člana 3. Evropske konvencije.

U pogledu člana 8. Evropske konvencije Evropski sud je istakao da se, u posebnim okolnostima ovog predmeta, ne može reći da su domaće vlasti poštovale zakon jer je nastavak krivičnog postupka bio nezakonit. Sud je istakao da je Kantonalni sud presudio da Općinski sud nije mogao zakonito nastaviti prekinuti krivični postupak, a nastavkom nije mogao zakonski izdati nikakve naredbe za aplikantovo prisilno ispitivanje u kontekstu tih nastavljenih postupaka, jer bi to bilo u suprotnosti s važećim pravilima o krivičnom postupku (član 17. i 409. stav 2. ZKP FBIH). Miješanje u aplikantovo pravo na poštivanje njegovog privatnog života, prema tome, nije bilo "u skladu sa zakonom", u smislu člana 8. stav 2. Konvencije.